Proxecto H2020 SuperPests: Ferramentas innovadoras para o control racional das pragas máis difíciles de xestionar (superpragas) e as enfermidades que transmiten

Mellores xeitos de evitar que as pragas danen os nosos cultivos Un novo conxunto de ferramentas e estratexias pode axudar aos agricultores a combater as pragas comúns de forma máis rendible e cun uso moito menor de pesticidas. Os pulgóns, as moscas brancas, os trips e os ácaros son o pesadelo dos agricultores europeos. Estes artrópodos poden danar máis de 200 cultivos importantes e tamén transmitir virus. «Estas son as pragas máis comúns, polo que a maioría dos pesticidas foron dirixidos contra elas. Isto levou á resistencia aos pesticidas e fixo que o control fose extremadamente difícil», explica John Vontas, profesor de farmacoloxía na Universidade Agrícola de Atenas (Grecia).

SuperPests, un proxecto financiado pola UE e coordinado por Vontas, leva os últimos catro anos e medio desenvolvendo unha serie de novos produtos, conceptos e ferramentas, e empregando modelos matemáticos baseados en datos para integralos coas abordaxes existentes. O resultado é un sistema máis eficaz e sostible para a xestión integrada de pragas (MIP). Menor custo, menos pesticidas «Ao combinar solucións novas e xa existentes, estamos a conseguir un control moito máis eficiente nos experimentos de campo. Con esta xestión integrada de pragas, os custos redúcense nun 50 % e os residuos de pesticidas nun 80 % en comparación co control químico tradicional. Isto é bastante substancial», afirma Vontas. Isto tamén podería axudar aos agricultores a cumprir un dos obxectivos do Pacto Verde Europeo, que esixe reducir o uso de pesticidas nun 50 % para 2030. O equipo identificou numerosos marcadores de resistencia novos nas pragas. Empregáronas, xunto con marcadores previamente establecidos, para desenvolver ferramentas de diagnóstico que lles permitan determinar o pesticida máis eficaz para cada infestación. Axudas para as probas de insecticidas Desenvolveron canles biotecnolóxicas útiles para a detección e proba de novos insecticidas e biopesticidas. Entre eles inclúense un insectario virtual, un panel de máis de 30 liñas de moscas da froita transxénicas e unha biblioteca de 21 SuperPest P450.

«Estes encimas permítennos avaliar a estabilidade metabólica de novos compostos. Desenvolvemos ensaios bioquímicos sinxelos que permiten realizar probas rápidas e sinxelas», sinala Vontas. As probas con biopesticidas demostraron que algúns, usados sós ou, especialmente, en combinación, teñen un gran potencial para actuar como unha forma máis respectuosa co medio ambiente de controlar as pragas. Comprender os efectores das pragas (os mecanismos de resistencia que as plantas poden desenvolver contra elas) e procurar fortalecelos foi outra área de estudo. «Descubrimos algúns determinantes moleculares destes fenotipos, que esperamos aproveitar para desenvolver máis resistencia nas plantas de tomate no futuro», afirma Vontas. Fomentando os depredadores O equipo tamén traballou para mellorar a adaptación dos insectos beneficiosos que actúan como axentes de control biolóxico alimentándose de pragas. Normalmente, as plantas resistentes repelen non só as pragas, senón tamén os insectos potencialmente beneficiosos. "Estamos a tentar mellorar a resistencia das plantas de tomate ás superpragas sen afectar o seu atractivo para os depredadores beneficiosos", engade Vontas. "Fomos capaces de crear cepas depredadoras cunha adaptación substancialmente mellorada a plantas resistentes."

Os resultados tamén son aplicables a outras verduras. Os socios do proxecto están a aproveitar o coñecemento obtido de SuperPests en novas iniciativas, como CypTox, que busca desenvolver insecticidas selectivos de baixo risco que sexan eficaces contra insectos e ácaros. Mentres tanto, MicroBioPest ten como obxectivo desenvolver biopesticidas microbianos que sexan seguros para o medio ambiente pero eficaces contra as pragas agrícolas e os vectores de enfermidades humanas.