Horizon Europe Like-A-Pro proiektua: Nitxotik nagusira: Proteina alternatiboak guztiontzat, nonahi
- Mota Proiektua
- Egoera Firmado
- Exekuzioa 2022 -2026
- Esleitutako Aurrekontua 11.999.659,64 €
- Eremua Europeo
- Finantza-iturri nagusia Horizonte Europa 2021-2027
- Proiektuaren webgunea Proyecto LIKE-A-PRO
Europako elikadura ohiturak osasuntsuagoak eta jasangarriagoak izan daitezke? EBk finantzatutako LIKE-A-PRO proiektuak galdera honi eta beste batzuei erantzungo die. Proteina iturri alternatiboetatik elikagai berrien ekoizpena aztertuko du, hala nola koltza, irin-zizareak, krilla, mikrobioak, onddoak, perretxiko hartzituak eta ilarrak. Kontsumitzaileen beharrak eta produktu berriekin nola ase daitezkeen ere aztertuko ditu. Proiektuak Europako elikadura ohiturak ulertzeko eta kontsumitzen dituzten produktuak egokitzeko moduak aurkitzeko jarduerak egingo ditu. Bitarteko elikagai-sistemako eragileak ere inplikatuko dira produktu alternatiboak aukera erraz eta ekonomikoki bideragarri bihurtzeko. Proiektuaren helburu orokorra proteina alternatiboak integratzea da, eskuragarri, erabilgarri eta onartuak izan daitezen.
Kontsumitzaileen portaeran eta aukeretan eragina duten determinatzaile nagusiak, motibazioak, aukerak eta faktore demografikoak identifikatu ziren. Eraikitako ingurune desberdinetako oztopo eta erraztaileen tipologia ebidentzian oinarritutako bat sortu zen, EB osoko eskualde-desberdintasunak azpimarratuz. Hamazazpi sistema-mapa sortu ziren EBko 13 herrialdetarako, interesdunekin lankidetzan, proteina alternatiboak aukeratzea sustatzen duten palankak identifikatzeko. Hainbat iturritatik proteinak erauzteko eta prozesatzeko metodoak optimizatu ziren, eraginkortasuna hobetuz, nahi ez diren konposatuak murriztuz eta arazo sentsorialak konponduz.
Aurrerapausoak eman ziren osagaien ekoizpena zabaltzeko eta proteinen kalitatearen ebaluazioetan (aminoazidoen profilak, digerigarritasuna, nutrienteen aurkako faktoreak). Osagaien propietate teknologikoak ebaluatu ziren eta elikagai-produktu lote txikiak garatu ziren. EBko 11 herrialdetan Elikadura Ingurunean Herritarren Berrikuntzarako Living Labs ezartzeko esparru operatiboa garatu zen, ikuspegien, aginduen, gai-ardatzen, helburu-taldeen, ezarpen-epeen eta funtzionamendu-prozeduren definizioa barne. Herritarren parte-hartzea sustatzeko eta erakartzeko estrategia bat garatu zen. Prestakuntza programa bat egin zen prestatzaileak trebatzeko eta laborategiko exekutoreen trebetasunak eta konfiantza handitzeko jarduerak egiteko orduan.
Laborategiko inplementatzaile batzuek laborategiko bileren zati bat burutu dute, eta gainerakoek PR2 planifikatzen ari dira. Aurrerapen nabarmenak egin ziren interesdunen parte-hartzean eta eragiketa-plangintzan ere. Elikagaien Eragileen Sarea (FAN) sortzean, elikadura-sistemaren balio-kateko tarteko segmentuetako hainbat erakundek parte hartu zuten. Trantsizio Arena metodologiaren prestaketa-urratsak burutu dira FANeko kideei proteina alternatiboekin lotutako erronkei aurre egiteko ahalmena emateko. Hasierako urratsak eman ziren 15 liburu zuri eta 10 informazio-orri garatzeko, berrikuntza tekniko eta sozialaren emaitzak zabaltzeko. Ohiko proteinen sozio-ingurumen-ebaluazioa egin zen True Price metodologia erabiliz.
Hau proteina alternatiboak ebaluatzeko oinarri gisa balioko du. Proteina alternatiboen garapenaren eragin ekonomikoak merkatu-joeren eta auditoria integralen bidez kontrolatu eta aztertu ziren, merkatu-sartzea eta prezioen estrategiak ulertzeko. EBko elikagaien segurtasun araudien berrikuspen batek proteina alternatiboekin bat etortzea bermatu zuen. Metodologia bat garatu zen proteinen segurtasuna eta berritasuna ebaluatzeko, alergenozitatean, toxikotasunean eta digerigarritasunean arreta jarriz. Datuen kudeaketa praktikak eta jarraibide etikoak ezarri ziren estandar etikoak betetzen direla ziurtatzeko.
Animalia-jatorriko elikagai konbentzionalen ordezko gisa proteina-produktu alternatiboekiko kontsumitzaileen interes gero eta handiagoak aukera ezin hobea sortzen du EBko dietak jasangarriagoak eta osasuntsuagoak izan daitezen. Hala ere, animalia-proteinen kontsumoa murrizteko nahia argia izan arren, ahalegin handiagoak behar dira proteinen kontsumorako trantsizioa erraztu eta bizkortzeko.
Hala ere, proteina alternatiboen integrazioak erronkak ditu produktuaren garapen fasean, eta horren ondorioz produktu onargarrien eskuragarritasun eta irisgarritasun txikia dago. Izan ere, proteina-produktu alternatiboak bilatzen dituzten europarrek aukera mugatuak dituzte produktu motei, proteina-iturriei, zaporeei eta ehundurei dagokienez. Elikagaien trantsizioa errazteko, elikagaien industriak proteina iturri alternatiboak dibertsifikatzean eta kontsumitzaileen eskaera asetzeko produktu berri erakargarriak garatzean jarri behar du arreta. LIKE-A-PRO-k proteina eta produktu alternatiboak integratzea du helburu, mundu osoko populazio guztientzat eskuragarriagoak, irisgarriagoak eta onargarriagoak izan daitezen. Horretarako, zazpi proteina-iturri alternatibotako osagaiak dituzten 16 elikagai-produktu berri garatuko dira.
Proiektuak kontsumitzaileen beharrak eta portaera-determinatzaileak ere ikertuko ditu, proteina alternatiboak beren dietan onartzean eta integratzean eragina izan dezaketenak. Proiektuak hainbat gobernantza-mekanismo ere garatuko ditu, eragile ezberdinek merkatuan sartu ahal izateko dieta osasuntsuago eta jasangarriagoetarako trantsizioa errazteko, proteina alternatiboak erabiliz helburu hori lortzeko tresna gisa. Europako elikadura-ohiturak ulertzeko eta kontsumitzen dituzten produktuak egokitzeko moduak aurkitzeko jarduerak egingo dira. Bitarteko elikagai-sistemako eragileak ere inplikatuko dira produktu alternatiboak aukera erraz eta ekonomikoki bideragarri bihurtzeko.
Europarrek proteina alternatiboekiko duten interesa gero eta ageriagoa da, eta joera hau oinarri ezin hobea da elikadura- eta nutrizio-sistema jasangarri eta osasungarrietarantz dieta-aldaketa egiteko, EBko Itun Berdearen, Baserritik Mahaira estrategiaren eta EBren klima-helburuen anbizioekin bat etorriz. Hala ere, interes hori ez da islatzen Europako dieta-ereduetan, proteina alternatiboak batez ere lehenengo erabiltzaileek kontsumitzen baitituzte, gehiengoa, berriz, alternatibekiko gutxiago ados dago edo aukera mugatuak ditu beren dietan integratzeko.
Interesaren eta kontsumoaren arteko aldea elikagaien inguruneetan dauden oztopoengatik gertatzen da, hala nola produktuen eskaintza mugatua, produktuen zapore ez-egokia, dendetan edo menuetan produktuen kokapen isolatua, etab. Oztopo horiek gainditu gabe, proteina alternatiboak nitxo bat izaten jarraituko dute. LIKE-A-PRO-k proteina alternatiboak barneratzea du helburu, guztiontzat (haurretatik hasi eta adinekoetaraino eta talde zaurgarrietaraino) eta nonahi (Europa osoan, hiri, hiri inguruko eta landa eremuetan) eskuragarri, erabilgarri eta onargarri bihurtuz.
Horretarako, proteinen balio-kate alternatibo osoko ordezkari nagusiek (ekoizleak, sukaldariak, txikizkariak, kontsumitzaileak, ikertzaileak) diziplina arteko partzuergo batean elkarrekin lan egingo dute. Europako elikadura-ingurunea hobetzeko eta proteina alternatiboen kontsumoa sustatzeko, herritarrekin lankidetzan irtenbide praktikoak garatuko dira. Berrikuntza sozial hau 11 laborategi bizidunetan eta lau elikagai-ingurune errealetan gauzatuko da. Proteina alternatiboen eskaintza anitza eskaintzeko, 16 proteina produktu alternatibo berri garatuko dira, zazpi iturri iraunkor, osasungarri eta berritzailerekin.
Emaitzak lortzeko, proiektuak elikadura-sistemako bitarteko eragileak (35.000 enpresa baino gehiago) aktiboki inplikatuko ditu baterako sorkuntzaren eta gaitasunak eraikiz. Eragina maximizatzeko, komunikazio-kanpaina berritzaileak abiaraziko dira sei herrialdetan, lau urtean zehar 8 milioi herritarrengana iritsiz.
Gaur egun, proteina alternatibo, jasangarri eta osasungarriekin elikadura-ingurune atseginagoak (IE) lortzeko irtenbideen eraginkortasuna mugatua da. LIKE-A-PRO-k EA irtenbide sorta zabal baten gizarte-prestutasun maila areagotuko du, jarreratik ekintzara igaroz (proteina alternatiboen kontsumoa handitzeko benetako portaera-aldaketara). EA irtenbideak elkarrekin diseinatuko dira kontsumitzaileen eta elikadura-sistemako bitarteko eragileen ikuspegitik eraginkorrak izan daitezen.
EA irtenbide hauek ez lirateke eraginkorrak izango proteina produktu alternatiboen kontsumitzaileen onarpena mugatua bada. Horregatik, LIKE-A-PROk elkarrekin diseinatuko ditu balio-proposamen onenak, marketin-estrategiek lagunduta, eta hauek laborategi bizidunetan eta EA esku-hartzeetan balioztatuko dira.
Komunikazio-kanpainaren jarraibideak elkarrekin diseinatuko dira, komunikazio-esparru, hizkuntza eta kontsumitzaileei zuzendutako mezu eraginkorrenak azpimarratuz, eta EAren esku-hartze pilotuetan balioztatuko dira. Horrek proteina alternatiboen kontsumoa sustatzen ere lagunduko du. Animalia-proteina konbentzionalen alternatibak bilatzen dituzten kontsumitzaileek produktuen eskaintza mugatua dute. LIKE-A-PROk proteina alternatibo aurreratuenen mugak konponduko ditu bere proteina produktuen eskaintza dibertsifikatuz, zazpi iturri alternatibotako osagaiak dituzten 16 elikagai produktu garatuz; osagai horiek berritzaileak, iraunkorrak, tokikoak, osasungarriak, merkeanak eta industriarentzat bideragarriak dira.
LIKE-A-PROren irisgarritasun eta erabilgarritasun hobekuntzak iraunkorrak izan daitezen funtsezkoa izango da elikagai-sistemako bitarteko eragileei beren inguruneetan aldaketa positiboak ezartzeko ahalmena ematea.
- CENTRO NACIONAL DE TECNOLOGIA Y SEGURIDAD ALIMENTARIA (CNTA)
Lotutako proiektuak
