Proxecto LIFE: Melloras nas técnicas para optimizar o uso da auga e os nutrientes na produción de amorodos preto do Parque Nacional de Doñana

O aumento da produción agrícola intensiva está a crear problemas nos países da UE debido á presión sobre os recursos hídricos, especialmente no sur de Francia, España e Portugal. Huelva, en Andalucía (sur de España), ten unha superficie de cultivo de amorodos de 6.600 hectáreas e unha produción de 334.767 toneladas (en 2018). A rexión representa o 97 % da produción española de amorodos e máis do 25 % da produción da UE. Non obstante, máis de 7.900 hectáreas de cultivos de froitos do bosque, das cales o 40 % son explotacións de amorodos, están situadas ao norte do Parque Nacional de Doñana, un dos maiores complexos de humidais de Europa Occidental e espazo da Rede Natura 2000 e Ramsar. Os amorodos desta zona cultívanse aproveitando as augas subterráneas do acuífero 27 de "Almonte-Marismas", que tamén alimenta varias zonas húmidas de Doñana.

Este exceso de presión sobre o acuífero e o descenso dos seus niveis freáticos están a afectar a Doñana, provocando cambios na vexetación, secando as lagoas e afectando as poboacións dalgunhas aves. As zonas húmidas tamén están a experimentar unha rápida eutrofización ligada ao exceso de nutrientes procedentes da actividade agrícola. As autoridades rexionais implementaron un Plan Especial de Uso do Solo para mellorar as zonas agrícolas de regadío ao norte do bosque de Doana e adquiriron granxas para reducir as extraccións de auga do acuífero.

Non obstante, a pesar destas iniciativas, en febreiro de 2019 a Confederación Hidrográfica do Guadalquivir iniciou o procedemento para declarar tres dos cinco acuíferos como masas de auga subterránea en risco de non alcanzar o bo estado requirido. Paralelamente ás iniciativas públicas, é importante seguir implicando aos agricultores e aos profesionais agrícolas na mellora da xestión e na redución da presión sobre o acuífero.

Neste sentido, os sistemas innovadores de rega e fertirrigación, como os sistemas de apoio á decisión baixo demanda (DSS), ofrecen un gran potencial para reducir as presións cuantitativas e cualitativas mediante unha maior eficiencia no uso da auga e os nutrientes. Non obstante, raramente se adoptan nas explotacións agrícolas do solo da zona ou doutras rexións da UE.

Existe unha necesidade significativa de demostrar os beneficios ambientais e económicos dos sistemas de aforro de auga para fomentar a súa adopción polos agricultores, xunto co apoio dos servizos de asesoramento.