H2020 FREEMYCO Proiektua: Nekazaritza-elikagaien sektorean mikotoxinen kutsadura ezabatzeko uzta aurreko biokontrol metodo berritzailea

Onddo atseginek laboreak (eta geure buruak) lizun toxikoetatik babestu ditzakete. Tratamendu berri batek mundu osoko uztak hondatzen eta milioika pertsona pozoitzen dituzten mikrobioen hazkundea mugatzea agintzen du. Urtero, ehunka milioi euroko zereal-uztak galtzen dira mundu osoan onddoen usteltzearen ondorioz.

Kezka berezia dira gizakien osasunerako toxikoak diren konposatuak sortzen dituzten onddo espezieak. FREEMYCO arazo honi kontrol biologikoaren bidez aurre egiteko ikuspegi berritzailea da. «Sistema berri bat garatzen saiatzen ari gara, biofungizida bat», azaldu du Alexia Stellfeldt proiektuaren koordinatzaileak, «onddo patogenoak gainditzen dituen onddo ez-toxiko bat». Onddoak nonahi daude lurzoruan eta hainbat labore kutsa ditzakete uzta aurretik eta ondoren.

Onddo batzuek, hala nola Aspergillus eta Fusarium espezieek, mikotoxinak sortzen dituzte, eta horiek gaixotasunak eragiten dituzte gizakietan eta animalietan. Gainera, kutsatutako aleaz elikatutako animaliek mikotoxina horiek haragira, arrautzetara eta esnekietara pasa ditzakete. «Esnearen kutsadura handia izan genuen iaz hemen Espainian», dio Stellfeldtek. Mikotoxinekin kutsatutako elikagaiak jateak giltzurrunetako eta gibeleko kalteak, sistema immunologikoaren gabeziak eta minbizia eragin ditzake. Stellfeldt Ideagroko proiektu-kudeatzailea da, nekazaritzako elikagaien ikerketan eta garapenean zentratutako enpresa independente bat. Ikertzaileek Trichoderma koningiopsis onddoaren andui bat identifikatu dute lurzoruan mikotoxinak sortzen dituzten espezieen hazkuntza mugatzen duena. T. koningiopsis bera lurzoruan bizi den onddoa da, beraz, aplikazio bakar batek denboraldi osoko babesa eman dezake.

Biokontrola lurzoruari gehi dakioke laborea landatu aurretik edo ondoren, eta agente kilogramo bat nahikoa da hektarea bat laborantza-lur tratatzeko. Ideagro-k EBko finantzaketa jaso zuen T. koningiopsis-en potentziala zereal-laboreetarako biotratamendu gisa eta produktuaren bideragarritasuna urtean 16.000 milioi euro inguruko balioa duen fungiziden merkatu globalean ikertzeko. Stellfeldtek adierazi du hori ezinezkoa izango zela EBren laguntzarik gabe: "Proiektu mota honen inguruko ziurgabetasunagatik, bankuek ez dizute dirurik mailegatuko". Konpainiak FREEMYCOren probak egiteko asmoa du orain, benetako mundu batean duen eraginkortasuna gehiago frogatzeko.

Taldeak biokontrola masiboki ekoizteko metodoak ere garatu behar ditu. «10 mililitro onddorekin ikerketa egin dezakezu laborategian, baina merkataritza-fasera iristen denean, baldintzak egokitu behar dituzu perretxikoak eskala handian ekoizteko», gaineratu du Stellfeldtek. Elikagaien eskaria gero eta handiagoa izateak eta baliabideen gutxitzeak, batez ere lurzoruaren degradazioak, esan nahi du nekazaritza-lurrak gero eta presio handiagoaren pean daudela. Baldintza bero eta hezeek onddoen hazkuntza errazten dute, eta klima-aldaketak onddoen agerraldien arriskua eta larritasuna areagotuko dituela espero da. Stellfeldtek dioenez, nekazaritzaren etorkizuna ingurumena errespetatzen duten nekazaritza-produktu berrien garapenean datza. Arrakasta izanez gero, FREEMYCO izango da Aspergillus kontrolatzeko lehen irtenbide eraginkorra eta iraunkorra, nekazaritza konbentzionalarekin eta ekologikoarekin bateragarria. «Eraginkorragoak izateko eta sistema ekologikoagoa izateko tresnak aurkitu behar ditugu», ondorioztatu du Stellfeldtek. "Laburbilduz, gutxiagorekin gehiago egin behar dugu."