Biodibertsitate Fundazioaren Proiektua: Klima aldaketara egokitzea, negu epelagoetara egokitutako fruta barietateen hautaketaren bidez
- Mota Proiektua
- Exekuzioa 2018 -2019
- Eremua Europeo
- Finantza-iturri nagusia Fundación Biodiversidad
- Proiektuaren webgunea Web proyecto (Fundación Biodiversidad)
Klima-aldaketaren ereduek neguan batez besteko tenperaturen igoera aurreikusten dute. Iragarpen hauek berretsi egin dira azken urteotan hainbat landare-espezieren fenologian, bai landutakoen bai basatien, izandako aldaketak behatuz, garapen-prozesuen denborazko azelerazio baten ildotik. Eremu epeleko fruta-arbolen kasuan, aldaketa hauek askotan lore-arazoekin lotuta daude, neguan hotz nahikorik ez egoteagatik. Azken mendeetan, nekazariek enpirikoki hautatu dituzte eremu geografiko desberdinetara egokitutako fruta-laboreen barietateak, neurri handi batean lozorro eraginkorrerako neguko hotzaren beharretan oinarrituta.
Neguko hotz orduen jaitsiera azkar honek landatutako fruta barietate batzuek uzta erregularrak ematea eragotzi dezake, eta, beraz, komenigarria litzateke egoera berri hauetara egokitzea barietateen berritzearen bidez. Hala ere, berehala berritzeak hotz-behar gutxi dituzten barietateak goizegi loratu ditzake eremu hotzetan eta izozteak jasan ditzake. Hori dela eta, Espainiako Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Nagusiaren (CSIC) parte den La Mayora Lorezaintza Subtropikal eta Mediterraneoko Institutuak (IHSM), Biodibertsitate Fundazioaren laguntzarekin, fruta-arbolen klima-aldaketara egokitzapena aztertzen duen proiektu bat burutu du, Malagako kostaldeko espezieak (neguko tenperaturak baxuak diren tokia) Zaragozako Ebro Haranekoekin (eremu hotzagoa) alderatuz.
Honek eremu epeletako gereziondo, almendro, mertxika eta aranondo bezalako fruta-barietateetan eta klima-aldaketak haietan duen eraginan jarri zuen arreta. Helburua klima-aldaketaren ondoriozko tenperaturen igoera espero direnean laboreetan izango den eragina zehaztea zen.
Fenologia-azterketak klima-aldaketa nabarmen desberdineko bi eremu geografikotan egin ziren fruta-arbolen espezie desberdinetan. Alde batetik, Malagako kostaldea, neguan hotz ordu gutxi dituen izozte gabeko eremua, eta bestetik, Zaragozako Ebro harana, hotz ordu kopuru handia duena, gutxitzen ari den arren, eta izozte arrisku handia duena, fruta-arbolek mota honetako ikerketetarako duten abantaila bat aprobetxatuz: txertatzeko erraztasuna, genotipo bera ingurumen-baldintza desberdinetan aztertzea ahalbidetzen duena. Mertxika, abrikota, aranondo japoniar eta gereziondoen kasuan, espezie bakoitzeko bi barietate landatu dira, bat neguko hotz-behar txikiekin eta beste bat neguko hotz-behar handiekin. Denak loratzen dira Ebro Haranean, baina neguan hotz gehiago behar duten batzuk ez dira Málagan loratzen.
Hala ere, hotz-behar txikiak dituzten barietate batzuek Malagako kostaldeko baldintzetan behar bezala loratzen eta ekoizten dute, eta horrek ateak irekitzen dizkie barietateen aukeraketa bati, neguko hotzik ezak klima epeleko fruta-laboreen errentagarritasuna mehatxatzen duen lekuetan barietateen berritzea ahalbidetuko dutenak. Horrez gain, Asimina triloba-ren 14 barietate aztertu dira, zapore exotikoa duen klima epeleko fruta-arbola, baina oraindik ez dute fruiturik eman.
Klima-aldaketaren ondoriozko tenperaturen igoera espero direnean, laboreetan izango den eragina ulertzea.
Emaitzek adierazten dute Malagako kostaldeko lursail esperimentalak laborategi bikaina bihur daitezkeela klima-aldaketaren ondoriozko etorkizuneko klima-baldintzetara hobeto egokitutako materialak hautatzeko.
Lotutako proiektuak
