REBO2VINO Talde Operatiboa: Ardo-botilak berrerabiltzeko ekonomia zirkularra ardoaren sektorean

• Ardoaren sektorean beirazko botilak berrerabiltzeko sistemaren potentziala neurtzea nazio mailan, ekoizle bakoitzaren merkatuetan, banaketa kanaletan eta produktuen kategorietan oinarrituta.
• Sektorean ontzien berrerabilpena ezartzeko botila estandar baten balioztatzea.
• Oztopoak, mugak eta aukeren identifikazioa Espainian ontzien berrerabilpen sistema mundu mailan ezartzeko.
• Proiektuaren proba pilotuan parte hartzen duten upategien berrerabilpen sistemaren bideragarritasun teknikoa, ekonomikoa eta ingurumenekoa.
• Kontsumitzaileen pertzepzioaren azterketa.
• Upategiak trebatzea kristalezko botilen berrerabilpena ezartzeko.
• Bizitza Zikloaren Ebaluazio Sinplifikatua (LCA) eta Produktuaren Ingurumen Aztarna (PEF) teknologia-tresna Espainian ardo-ekoizleentzako beira botilak berrerabiltzeko sistemaren ingurumen-analisia egiteko.
• Proiektuaren emaitzak sektoreari eta eragileei transferitzeko estrategia.
• Kontsumitzaileek gero eta konpromiso handiagoa dute ingurumena errespetatzeko eta ekonomia zirkularra ezartzera bideratutako ekimen guztiak txalotzen dituzte.

REBO2VINO proiektuak Espainiako ardoaren sektorean beirazko botilak berrerabiltzeko sistemaren eragina eta bideragarritasun teknikoa, ekonomikoa eta ingurumenekoa aztertu ditu HORECA kanalerako.
29 hilabetetan garatu da, 2022ko urritik 2025eko martxora. Proiektua abian jartzeko, Talde Operatibo bat sortu da, Espainiako Ardoaren Federazioak zuzenduta eta ardoaren balio-katearen eta bizi-zikloaren etapa desberdinak ordezkatzen dituzten beste bederatzi entitatek osatua.
Rebo2vino proiektua 5 jarduera teknikoren inguruan garatu da, adierazitako helburuak lortu ahal izateko:

• Merkatuaren egoera.
• Prestaketa Ekintzak.
• Proba pilotua.
• Bideragarritasun azterketa.
• Komunikazio ekintzak.

SWOT analisia eta upategien inkesta egin ziren ardoaren sektorean beira botilen berrerabilpena ezartzeko aukera eta oztopo nagusiak identifikatzeko, abiapuntu izan zena.

Botila estandar bat industria osoan partekatzeko diseinatu da, bere bizitza erabilgarria luzatzen duten eta hainbat garbiketa eta betetze ziklo jasaten dituzten ezaugarriekin. Proba pilotu baten bidez, beirazko botila baten berrerabilpen-zikloari buruzko informazio teknikoa eta ekonomikoa bildu zen, bere ekoizpenetik eta erakusleihotik irtetetik, upategian botilaratzea, jatetxera garraiatzea eta ondorengo garbiketa eta upategira itzultzea aztertuz.
Proba pilotuari esker, berrerabilpen prozesuan alderdi kritiko batzuk identifikatu ahal izan ditugu, garrantzitsuenak:

• Biltegiratzeko toki gehigarria (jatetxean eta upategian, hala badagokio)
• Botilatzeko sistema eta kalitatea kontrolatzeko protokoloak egokitzea.
• Etiketak aldatzea (garbitzea) eta bigarren mailako ontziratzea (plastikozko kaxa berrerabilgarriak biltegiratzeko eta garraiatzeko)
• Amaitutako produktuaren stock gehiago behar da
• Botilak itzultzeko trazabilitatea sistemak
• Kutxen pisu handiagoa garraioan
• Ostalaritza eta kontsumo sektorean sentsibilizazio eta prestakuntza programen beharra.

REBO2VINOk hainbat tresna diseinatu ditu upeltegiei eta industriari etorkizunean berrerabilpenaren balizko ezarpenari buruzko erabakiak hartzen lagunduko dietenak:

• Bizitza Zikloaren Ebaluaziorako tresna bat gure botila berrerabilgarrien ingurumen-inpaktua ulertzeko eta upategiak erabakiak hartzen laguntzeko.
• Kudeaketa errazteko eta botilak biltzeko zikloei eta inplikatutako eragile ezberdinei buruzko informazio guztia biltzeko softwarea.
• Upeltegientzako jardunbide egokien gida, eredu berrerabilgarri bat ezartzerakoan kontuan hartu beharreko funtsezko alderdiekin, besteak beste, ontzien diseinua, produktuen aukeraketa eta cateringa, logistika eta segurtasuna eta trazabilitatea.

Ardoaren sektorean berrerabilpenak duen eraginari buruzko datu kontrastatuak bizi-zikloaren ebaluazioetan oinarrituta lortu dira, eragin-kategoria guztiak eta bizi-zikloaren fase guztietan.

Estrapolazio-ariketa nazionala egin da, autonomia-erkidego bakoitzean ardo-ekoizpen eta kontsumo-fluxuak kontuan hartuta. Eta bi berrerabilpen eredu posible alderatu dira:

• EREDUA berrerabilpena banakako igerilekuarekin (upategi bakoitzak bere botila igerilekua du).
• EREDUA berrerabilpena igerileku kolektiboarekin (upategi guztiek botila igerilekua partekatzen dute).

Azterketa ekonomikoa ereduaren funtzionamendu-kostuetan oinarritu da soilik (ahalmen osoa, % 100eko etekin-tasa suposatuz eta garraioa optimizatuz). Eredu bakoitza ezartzeko beharrezkoak diren inbertsio-kostuak banan-banan kalkulatu dira eta gainera kontuan hartu beharko lirateke.

Pertzepzio-analisia egin da kontsumitzaileen onarpen maila zehazteko ardo-botila berrerabilgarri bat, berrerabilpen-ziklo desberdinak (5-20 ziklo) probatuz, higadura maila progresiboarekin. Ikerketa honen ondorioz, zera ikusi da:

• Berrerabilitako botila ez da produktua aukeratzeko faktore erabakigarria; marka edo prezioa bezalako beste faktore batzuk dira nagusi.
• Gaizki-ulertu batzuk daude berrerabilpenaren eta birziklapenaren kontzeptuen inguruan.
• Ez dago botila berrerabilgarriaren errefusarik 10 ziklora arte 10 ziklora arte "zarratzeak" (higadura-markak) direla eta. 15-20 zikloren ondoren, errefusa handiagoa sortzen du, nahiz eta ardoaren kalitate eskasarekin lotzen ez den.

Eredu berrerabilgarri baten ekonomia- eta ingurumen-bideragarritasuna oso sentikorra da sektore osoari aplikatzekoa den ebaluazio global bat egiteko erabakigarriak diren parametro batzuen aurrean.

Funtsezko faktoreak hauek dira:

• Alderantzizko distantzia logistika.
• Botilaren bira kopurua.
• Garbiketaren kostua.
  Horregatik, funtsezko hiru faktore horien sentsibilitate-analisia egitea beharrezkoa izan zen, eta horri esker, berrerabilpen-ereduaren bideragarritasuna zehaztuko duten mugak finkatu ahal izan dira.
  Beraz, proiektutik ateratako lehen ikasgaia da ezin dela ondorioztatu berrerabilpen sistema bat bideragarria den ala ez termino orokorrean ardoaren sektorerako; aitzitik, bideragarritasuna kasu, zirkunstantzia eta produktu mota bakoitzaren araberakoa izango da. Horixe da, hain zuzen ere, proiektu honen abantaila nagusietako bat, non, garatutako LCA tresnari esker, upategi bakoitzak eredu berrerabilgarri bat erabiltzeak duen ingurumen- eta ekonomia-eragina aztertu eta ulertu ahal izango duen egungo erabilera bakarreko sistemaren aldean, bere egoera zehatzaren arabera.
  

Bi proba pilotuek alderantzizko logistikako bi agertoki ezberdin ebaluatu ahal izan dituzte, eta horien emaitzak garbigunearen kokapenak eragin handia izan du:

• Familia Torres pilotuaren kasuan (Katalunian), botilak fabrikatzeko planta eta garbiketa planta oso gertu izanik (88 km), sistema berrerabilgarria errentagarria izan da bai ekonomikoki, bai ingurumen aldetik.
  
• González Byass pilotuaren kasuan (Jerezen), botilak fabrikatzeko planta eta garbiketa planta oso urrun (2.138 km), sistema berrerabilgarria ez da errentagarria izan ez ekonomikoki ez ingurumen aldetik, batez ere alderantzizko logistikaren distantzia luzea dela eta.

Aztertutako bi ereduak erabiliz nazio mailara estrapolatzeak erakutsi du, eredu indibidual batean, non upategi bakoitzak bere botila-biltegia duen, berrerabilpena ez dela ez ingurumenaren aldetik ez ekonomikoki errentagarria.
Hala ere, upategi guztiek botila-igerilekua partekatzen duten eredu batek kostu eta ingurumen-inpaktu txikiagoak izango lituzke, CO2 isuriak %29ko murrizketa potentzialarekin. 220 km baino gutxiagoko alderantzizko logistikako distantzia eta gutxienez 7-8 bira egitearen baldintzapean egongo litzateke.
Proiektu honen emaitzek frogatu dute eredu kolektiboan oinarritutako berrerabilpen sistema bat ezartzeak etorkizuneko aukera bat suposatzen duela ardoaren sektorearentzat, egungo birziklatze sistemaren osagarri moduan garatu daitekeela, zeinean upategiek urteak daramatzate emaitza positiboak inbertitzen.

Hala ere, ez dago honako erronka hauetatik salbuetsita:

• Azpiegiturak: Espainian gutxienez 15 garbigune eraiki beharko lirateke, 45-60 milioi euroko inbertsioa aurreikusita.
• Logistika kudeaketa.
• Garbiketa kostua.
• Kontsumitzaileen pertzepzioa.
  

Bukatzeko, Rebo2vinok ardoaren sektorean beirazko botilak berrerabiltzeko sistema posible baten oztopo, muga, aukera eta potentzial nagusiak identifikatu eta aztertzeko aukera eman digu, ekonomia zirkularraren printzipioak aplikatuz. Horrela, ardoaren sektoreak lehen aldiz frogatutako datu tekniko eta ekonomikoak ditu estatu mailan eredu berrerabilgarri bat aplikatzeko ahalmenari buruz, etorkizuneko erabakiak hartzeko giltzarri izango direnak.

Proiektuaren webgune ofiziala ( https://rebo2vino.es/ ) eguneratuta egon da proiektuaren aurrerapen eta gertaeren inguruko aldizkako argitalpenekin. Azpimarratzekoak dira:
LCAFood 2024 Nazioarteko Kongresuan parte hartzea.
Talde Operatiboko upategiek Elikagaien Enbalajearen Berrikuntzarako II. Topaketan partekatutako esperientziak.
Talde Operatiboaren bilera González Byass Upategian, proiektuaren azken emaitzak definitzeko.
Gainera, proiektuko kideek garapen horiek dagozkien webguneetan partekatu dituzte, hala nola ESCI-UPF News, Familia Torres eta Espainiako Ardoaren Federazioan (FEV). X-en (lehen Twitter zena) kontu bat sortu zen proiektuaren edukia zabaltzeko ( https://twitter.com/rebo2vino ).

Hedapena laguntzeko hainbat material diseinatu eta ekoitzi ziren, besteak beste, Madrilen itxiera egunean banatutako proiektuaren azken emaitzen liburuxka bat eta Artica+i-ren laguntza teknikoarekin egindako promozio-bideo bat.

Prentsa-oharrak FEV eta Task Force-ko beste kide batzuen bidez igorri ziren, eta hedabide espezializatu eta orokorretan 700 kontaktu baino gehiagora iritsi ziren.

Azken batean, REBO2VINO proiektuaren komunikazio eta dibulgazio plana arrakastatsua izan da, emaitzen hedapen zabala bermatuz hainbat kanalen bidez: webgunea, sare sozialak, komunikabideak, material digitalak eta ekitaldi espezializatuak. Horrek eragin handia izan du ardoaren industrian eta kristalezko botilak berrerabiltzearen inguruan sentsibilizatu da.