H2020 CowficieNcy proiektua: Eredu matematikoak eguneratzea eta ezartzea esne-behi edoskitzaileetan nitrogenoaren erabileraren eraginkortasuna handitzeko.
- Mota Proiektua
- Egoera Bete
- Exekuzioa 2018 -2023
- Esleitutako Aurrekontua 994.500,00 €
- Eremua Europeo
- Finantza-iturri nagusia Horizonte 2020
- Proiektuaren webgunea CowficieNcy
Nitrogenoa (N) elikagaiak ekoizteko ezinbesteko mantenugaia da, baina haren erabilera zabalak nitrogenoaren kaskada fenomenoa eragin du, eta horrek eragin handiak ditu atmosferan, ur gezatan eta itsas sistemetan. Esneki-ekoizpenean nitrogenoaren erabileraren eraginkortasuna handitzea proposatzen da nitrogenoaren kutsadura murrizteko ekintza gako gisa, eta eredu matematikoak tresna indartsua eskaintzen dute helburu hori lortzen laguntzeko. Bi eredu erabiltzeko asmoa dugu: Cornell Karbohidrato eta Proteina Sistema Netoa (CNCPS; behietan oinarritutako eredua) eta Bizitza Osoko Nitrogeno Efizientzia Eredua (LNE; artaldeetan oinarritutako eredua).
Modeloak aminoazidoen metabolismoan (CNCPS), txahalen hazkuntzan eta behien emankortasunean eta ekonomian (LNE) oinarrituta eguneratuko dira, haien zehaztasuna ez ezik, haien potentzial komertziala ere handituz. Aldi berean, dibulgazio programa intentsibo batek herrialde bakoitzeko ustiategiak inplikatuko ditu nitrogeno balantzearen egoera deskribatzeko. Urrats honek beharrezko denbora emango die ustiategiei ereduen egungo erabilerara ohitu eta egokitzeko. Proiektuaren azken faseak eguneratutako ereduak gure pilotu-ustiategietan ezartzea dakar.
Horrek benetako bizitzako adibide bat emango du, nekazaritza-praktiketan esneki-industria eraginkorrago eta kutsadura gutxiagoko baterantz aldaketa bultza dezakeena. Europar Batasunak hainbat ekimen hartu ditu, bai ikerketa mailan (adibidez, FP7 RedNex proiektua) bai legegintza mailan (adibidez, 2001/81/EE Isurpen Sabaien Zuzentaraua, gaur egun berrikusten ari dena), esneki-ekoizpenetik eratorritako nitrogeno-kutsadura murrizteko. Hala ere, estrategia gutxi aplikatu dira nekazaritza-praktikan, ikerketa-estrategiak esneki-industriarekin lotzen dituen neurri aplikaturik ez dagoelako.
Horixe da egungo proiektuaren indarra, zeinak lau bazkide ez-akademiko baititu milaka esne-ustiategi europarrei aholkuak ematen dizkieten, eta sei erakunde akademiko europarrei eta estatubatuarrei; horietako bik garatu dituzte ereduak, baina guztiek dute ospea beren herrialdeetan eta nazioartean.
Nitrogenoa (N) elikagaiak ekoizteko ezinbesteko mantenugaia da, baina haren erabilera zabalak N kaskada fenomenoa eragin du, eta horrek eragin handia du atmosferan, ur gezatan eta itsas sistemetan. Esneki-ekoizpenean nitrogenoaren erabileraren eraginkortasuna handitzea proposatzen da nitrogenoaren kutsadura murrizteko ekintza gako gisa, eta eredu matematikoak tresna indartsua eskaintzen dute horretan laguntzeko.
Bi eredu erabiltzeko asmoa dugu: Cornell Karbohidrato-Proteina Sistema Garbia (CNCPS; behietan oinarritutako eredua) eta Bizitza Osoko Nitrogeno Efizientzia (LNE; artaldeetan oinarritutako eredua). Modeloak aminoazidoen metabolismoarentzat (CNCPS), txahalen hazkuntzarentzat eta behien emankortasun eta ekonomiarentzat (LNE) eguneratuko dira, haien zehaztasuna ez ezik, haien potentzial komertziala ere handituz. Aldi berean, dibulgazio programa intentsibo batek herrialde bakoitzeko ustiategiak kontratatuko ditu nitrogenoaren balantze egoera deskribatzeko. Urrats honek beharrezko denbora emango du ustiategiak egungo ereduaren erabilerara ohitzeko eta egokitzeko. Proiektuaren azken faseak eguneratutako ereduak gure pilotu-ustiategietan ezartzea dakar.
Horrek benetako bizitzako adibide bat emango du, nekazaritza-praktiketan esneki-industria eraginkorrago eta kutsadura gutxiagoko baterantz aldaketa bultza dezakeena. Europar Batasunak hainbat ekimen hartu ditu, ikerketa mailan (adibidez, FP-7 RedNex proiektua) edo legegintza mailan (adibidez, 2001/81/EE Isurpen Sabaien Zuzentaraua, gaur egun berrikusten ari dena) esneki-ekoizpenetik eratorritako nitrogeno-kutsadura murrizteko. Hala ere, estrategia gutxi eraman dira nekazaritza-praktikara, ikerketa-estrategiak esneki-industriarekin lotzen dituen urrats aplikaturik ez dagoelako.
Hau da egungo proiektuaren ardatz nagusia, eta bertan biltzen dira lau bazkide ez-akademiko, Europako milaka esne-ustiategiri aholkuak ematen dizkietenak, eta sei Europako eta Amerikako erakunde akademiko; horietako bik garatu dituzte ereduak, baina guztiak oso aintzat hartuak dira beren herrialdeetan eta nazioartean.
Behi eraginkorrago baterantz Ikertzaileek eredu matematikoak erabiltzen ari dira nekazariei eta nekazaritzako eragileei esne-ustiategietan nitrogenoaren erabileraren eraginkortasuna hobetzen laguntzeko. Janaria eta baliabide naturalen ikonoa Janaria eta baliabide naturalen ikonoa Esnea onuragarria izan daiteke gorputzarentzat, baina hura ekoizteko behar den nitrogenoa ez da hainbeste. Izan ere, nitrogenoaren gehiegizko erabilerak eragin negatiboa izan dezake ingurumenean eta animalietan. «Esne-behiak oso onak dira jan ezin dezakegun pentsutik guretzat elikagai oso nutritiboak ekoizteko», azaldu du Andreas Foskolosek, Tesaliako Unibertsitateko Animalien Zientzietako irakasle elkartuak.
"Hala ere, ingurumenean eragin negatiboak izan ditzakete oro har, gehiegizko nitrogenoa kanporatuz." EBk finantzatutako CowficieNcy proiektuaren laguntzarekin, Foskolosek eta bere taldeak esne-ustiategiei gehiegizko nitrogeno hori hobeto kudeatzen laguntzen ari dira. Hasi zikloarekin Nitrogenoa esne-ekoizleek erabiltzen duten mantenugai ezinbestekoa da eta, behar bezala erabiltzen bada, esne-ekoizpena handitzeko faktore gakoa izan daiteke. Horregatik, esne-behiei proteina eta, beraz, nitrogeno ugariko dietak elikatzen zaizkie aldizka. Hala ere, behiak jaten duen guztia ez da baliagarria. Gizakietan bezala, erabiltzen ez dena hondakin gisa geratzen da gorputzetik. Baina gizakiekin ez bezala, komunetik behera bota beharrean, nitrogenoz aberatsak diren gorotz hauek ongarri gisa birziklatzen dira, eta hor sortzen dira arazoak maiz. «Nitrogenoa elementu dinamiko bat da, landareek erabili ezin dituzten molekuletan eraldatzen dena», dio Foskolosek.
"Horren ordez, beste ingurune batzuetara mugitzen dira, non pilatzen diren, ur hornidurak eta airea kutsatuz." Nitrogenoaren zikloa sakon aztertu den arren, Foskolosek dio gutxi egin dela ezagutza hori esne-ustiategietan nitrogenoaren kutsadura murrizteko irtenbide praktikoetan bihurtzeko. "Gure helburua esneki-industriari ekoizpen-metodo eraginkorragoak eta gutxiago kutsatzen laguntzen dioten tresnak eskaintzea zen."
Nitrogenoaren kudeaketa hobea lortzeko eredu matematikoak Tresna nagusietako bat bi eredu matematikoren hobekuntza izan zen, bata behietan oinarrituta eta bestea artaldeetan. Esne-ustiategiei nitrogenoa hobeto kudeatzen laguntzeko helburuarekin, ereduak Europa osoko hainbat pilotu-ustiategitan ezarri ziren. "Pilotu-ustiategi hauek nutrizio-kudeaketa hobetua izan zuten, eta horrek esne-nitrogenoaren erabileran eraginkortasun handiagoa lortu zuen, eta, ondorioz, behi-esnearen ekoizpenak eragindako nitrogeno-kutsadura murriztu egin zen", dio Foskolosek. Zehazki, CowficieNcy ikuspegiak esnearen erabileraren eraginkortasunaren hobekuntza nabarmena erakutsi zuen, % 29tik % 34ra.
Gainera, behietan oinarritutako ereduan egindako hobekuntzei esker, animalia ez-produktiboen nitrogenoaren erabilera-eraginkortasunaren egoera ebaluatu zen. "Txahalen hazkuntzan dauden ahuleziak antzemateko aukera emanez, aurrerapen praktikoak ezarri ahal izan genituen ustiategi mailan, ustiategiaren nitrogenoaren erabileraren eraginkortasun orokorra modu integralean handitzeko", gaineratu du Foskolosek. Akademiko eta ez-akademikoko eragileak elkartzea Proiektuak, Marie Sködowska-Curie Ekintzak programaren laguntza jaso zuenak, prestakuntza-ingurune dinamikoa sortu zuen bai irakasleentzat bai ez-akademikoentzat. «Alde batetik, irakasleek baserrietako benetako egoerekin elkarreragin zuten eta nekazaritzako produktibitatean zein ingurumenean duen eraginari eragiten dioten eguneroko arazoekin esperientzia lortu zuten», ondorioztatzen du Foskolosek. "Bestalde, irakasle ez-akademikoak irakasleekin elkarreragin zuten, goi-mailako laborategietarako, esperientziarako eta oinarrizko trebetasunetarako sarbidea lortuz, hala nola modelizazio matematikoa."
Proiektuaren emaitza asko aldizkari ospetsuetan argitaratu dira eta nazioarteko ekitaldietan aurkeztu dira. Ikerketa-taldeak esne-behien aminoazidoen beharren eta energia-ingestaren arteko erlazioa gehiago aztertzen saiatzen ari da.
- PANEPISTIMIO THESSALIAS (UNIVERSITY OF THESSALY - UTH)
Lotutako proiektuak
