H2020 CowficieNcy Proiektua: Edoskitzen ari diren esne-behietan nitrogenoaren erabileraren eraginkortasuna areagotzeko eredu matematikoak eguneratzea eta ezartzea.
- Mota Proiektua
- Egoera Bete
- Exekuzioa 2018 -2023
- Esleitutako Aurrekontua 994.500,00 €
- Eremua Europeo
- Finantza-iturri nagusia H2020
- Proiektuaren webgunea CowficieNcy
Nitrogenoa (N) elikagaiak ekoizteko ezinbesteko mantenugaia da, baina bere erabilera hedatuak nitrogeno-jauziaren fenomenoa ekarri du, eta eragin handia izan du atmosferako, ur gezako eta itsas sistemetan. Esne-ekoizpenean nitrogenoaren erabileraren eraginkortasuna areagotzea nitrogenoaren kutsadura murrizteko funtsezko ekintza gisa proposatzen da, eta eredu matematikoek tresna indartsua eskaintzen dute helburu horretan laguntzeko. Bi eredu erabiltzeko asmoa dugu: Cornell Net Carbohydrate and Protein System (CNCPS; behietan oinarritutako eredua) eta Lifetime Nitrogen Efficiency Model (LNE; artaldeetan oinarritutako eredua).
Ereduak eguneratuko dira aminoazidoen metabolismoan (CNCPS), behien hazkuntzan eta behien ugalkortasun eta ekonomian (LNE) oinarrituta, zehaztasuna ez ezik, merkataritza-ahalmena ere areagotuz. Aldi berean, dibulgazio-programa intentsibo batean herrialde bakoitzeko ustiategiek parte hartuko dute nitrogeno-balantzearen egoera deskribatzeko. Urrats honek beharrezko denbora emango die baserriei ereduen egungo erabilera ezagutu eta egokitzeko. Proiektuaren azken faseak eredu eguneratuak gure ustiategi pilotuetan ezartzea dakar.
Honek benetako adibide bat emango du, nekazaritza-praktiken aldaketa eragin dezakeen esne-industria eraginkorragoa eta gutxiago kutsakorrago batera. Europar Batasunak hainbat ekimen hartu ditu, bai ikerketa mailan (adibidez, FP7 RedNex proiektua), bai legegintza mailan (adibidez, 2001/81/EE National Emission Ceilings Zuzentaraua, gaur egun aztertzen ari dena), esne-ekoizpenaren nitrogeno kutsadura murrizteko. Hala ere, nekazaritza praktikan estrategia gutxi aplikatu dira ikerketa-estrategiak esne-industriarekin lotzen dituen neurri aplikaturik ez dagoelako.
Hori da egungo proiektuaren indarra, zeinak lau bazkide ez akademiko dituen Europako milaka esne-ustiategiri eta Europako eta Amerikako sei erakunde akademiko aholkatzen dituztenak, horietako bik ereduak garatu zituzten, baina guztiek prestigio handia dute euren herrialdeetan eta nazioartean.
Nitrogenoa (N) elikagaiak ekoizteko ezinbesteko mantenugaia da, baina bere erabilera hedatuak N jauziaren fenomenoa eragin du atmosferako, ur gezako eta itsas sistemetan eragin nabarmenak dituena. Esne-ekoizpenean N erabileraren eraginkortasuna areagotzea N kutsadura murrizteko funtsezko ekintza gisa proposatzen da, eta eredu matematikoek tresna indartsua eskaintzen dute horretan laguntzeko.
Bi eredu erabiltzeko asmoa dugu: Cornell Net Carbohydrate-Protein System (CNCPS; behietan oinarritutako eredua) eta Lifetime Nitrogen Efficiency (LNE; artaldearen araberako eredua). Ereduak eguneratuko dira aminoazidoen metabolismorako (CNCPS), txaloen hazkunderako eta behien ugalkortasunerako eta ekonomiarako (LNE), haien zehaztasuna ez ezik, merkataritza-ahalmena ere areagotuz. Aldi berean, dibulgazio-programa intentsibo batek herrialde bakoitzeko ustiategiak kontratatuko ditu, N oreka egoera deskribatzeko. Urrats honek beharrezko denbora emango du ustiategiak egungo ereduaren erabilerara ezagutzeko eta egokitzeko. Proiektuaren azken faseak eredu eguneratuak gure ustiategi pilotuetan ezartzea dakar.
Honek benetako adibide bat emango du, nekazaritza-praktiken aldaketa eragin dezakeen esne-industria eraginkorragoa eta gutxiago kutsakorrago batera. Europar Batasunak hainbat ekimen hartu ditu, bai ikerketa mailan (adibidez, FP-7 RedNex proiektua), bai legegintza mailan (adibidez, 2001/81/EE National Emission Ceilings Zuzentaraua, gaur egun aztertzen ari dena), esne-ekoizpenaren N kutsadura murrizteko. Hala ere, estrategia gutxi nekazaritza praktikara itzuli dira ikerketa-estrategiak esne-industriarekin lotzen dituen urrats aplikaturik ez dagoelako.
Hori da egungo proiektuaren funtsezko ardatza, zeinak Europako milaka esne-ustiategitan aholkularitza ematen duten lau bazkide ez-akademizistak eta Europako eta Amerikako sei erakunde akademiko, horietako bik ereduak garatu zituzten, baina denak oso aintzat hartuak dira euren herrialdeetan eta nazioartean.
Behi eraginkorrago baterantz Ikertzaileak eredu matematikoak erabiltzen ari dira nekazariei eta nekazaritzako eragileei esne-ustiategietan nitrogenoaren erabileraren eraginkortasuna hobetzen laguntzeko. Elikadura eta Baliabide Naturalen ikonoa Elikadura eta Baliabide Naturalak Esnea onuragarria izan daiteke gorputzarentzat, baina bere ekoizpenean parte hartzen duen nitrogenoa ez da horrenbeste. Izan ere, nitrogenoaren gehiegizko erabilerak eragin negatiboa izan dezake ingurumenean eta animalietan. "Esne-behiak oso elikagarriak dira guretzat jan ezin ditugun pentsuetatik elikagaiak ekoizteko", azaldu du Andreas Foskolosek, Tesaliako Unibertsitateko Animalien Zientzietako irakasle elkartuak.
«Hala ere, eragin negatiboak izan ditzakete ingurumenean orokorrean gehiegizko nitrogenoa kanporatuz». EBk finantzatutako CowficieNcy proiektuaren laguntzarekin, Foskolosek eta bere taldeak esne-ustiategiei gehiegizko nitrogeno hori hobeto kudeatzen laguntzen ari dira. Ziklotik hasi Nitrogenoa esne-ekoizleek erabiltzen duten funtsezko mantenugaia da eta, behar bezala erabiltzen bada, funtsezko faktorea izan daiteke esne-ekoizpena handitzeko. Hori dela eta, esnetarako aziendak proteina eta, beraz, nitrogeno askotako dietak elikatzen dira aldizka. Hala ere, behi batek jaten duen guztia ez da erabilgarria. Gizakietan bezala, erabiltzen ez denak gorputza hondakin gisa uzten du. Baina gizakiak ez bezala, komunera bota beharrean, nitrogeno handiko gorotz horiek ongarri gisa birziklatzen dira, eta hor sortzen dira askotan arazoak. "Nitrogenoa landareek erabili ezin dituzten molekula bihurtzen den elementu dinamikoa da", dio Foskolosek.
«Hainbat, metatzen diren beste ingurune batzuetara joaten dira, ur hornidura eta airea kutsatuz». Nitrogenoaren zikloa ondo aztertu den arren, Foskolosek dio ezer gutxi egin dela ezagutza hori esne-ustiategietan nitrogenoaren kutsadura murrizteko irtenbide praktikoetara itzultzeko. "Gure helburua zen esne-industriari produkzio-metodo eraginkorragoak eta kutsatzaile gutxiago hartzen laguntzeko tresnak eskaintzea".
Nitrogenoa hobeto kudeatzeko eredu matematikoak Tresna nagusietako bat bi eredu matematiko hobetzea izan zen, bata behietan oinarritutakoa eta bestea artaldeetan oinarritutakoa. Esne-ustiategiei nitrogenoa hobeto kudeatzen laguntzeko helburuarekin, Europa osoko hainbat ustiategi pilotutan ezarri ziren ereduak. "Ustiategi pilotu hauek elikadura-kudeaketa hobetu zuten, eta ondorioz, esnearen nitrogenoaren erabileran eraginkortasun handiagoa izan zen eta, ondorioz, behi-esnearen ekoizpenaren nitrogeno kutsadura murriztu zen", adierazi du Foskolosek. Zehazki, CowficieNcy ikuspegiak hobekuntza nabarmena erakutsi zuen esnearen erabileraren eraginkortasunean, %29tik %34ra.
Gainera, behietan oinarritutako ereduan egindako hobekuntzei esker, produktibo ez diren animalien nitrogeno erabileraren eraginkortasun-egoera ebaluatu da. "Txokoen hazkuntzan dauden ahuleziak ezagutzeko aukera emanez, ustiategiaren mailan aurrerapen praktikoak gauzatu ahal izan genituen, ustiategiaren nitrogenoaren erabileraren eraginkortasun orokorra oso handitzeko", gaineratu du Foskolosek. Eragile akademikoak eta ez-akademikoak elkartzea Bere lana pilotutik praktikara igaroko zela ziurtatzeko, Marie Sködodowska-Curie Ekintzak programaren laguntza jaso zuen proiektuak prestakuntza-ingurune dinamikoa sortu zuen, bai langile akademikoentzat bai ez akademikoentzat. "Alde batetik, langile akademikoak baserrietako egoera errealekin elkarreraginean aritu ziren eta nekazaritzako produktibitatean zein ingurumen-inpaktuan eragiten duten eguneroko arazoekin esperientzia hartu zuten", ondorioztatu du Foskolosek. "Bestalde, langile ez-akademikoak langile akademikoekin elkarrekintzan aritu ziren, goi-mailako laborategietara, esperientzia eta oinarrizko trebetasunetara sarbidea lortuz, hala nola modelizazio matematikoa".
Proiektuaren emaitza asko aldizkari ospetsuetan ere argitaratu dira eta nazioarteko ekitaldietan aurkeztu dira. Ikerketa-taldea esnetarako behien aminoazidoen eskakizunen eta energia-kontsumaren arteko erlazioa gehiago aztertzen ari da.
- PANEPISTIMIO THESSALIAS (UNIVERSITY OF THESSALY - UTH)
Lotutako proiektuak
