Proxecto da Fundación Biodiversidade: LIFE+ Activa a túa verdadeira riqueza

A Rede Natura 2000 creouse en 1992, coa aprobación da Directiva Hábitats. Está composto por dous tipos de figuras de protección:

Os lugares de interese comunitario (LIC) son espazos que albergan tipos de hábitats naturais ou especies de valor especial a nivel da Unión Europea. Estes lugares están designados ao abeiro da Directiva Hábitats. Os LIC pasan a chamarse Zonas Especiais de Conservación (ZEC) unha vez que son declarados oficialmente polos Estados membros da Unión Europea. As Zonas de Especial Protección para as Aves (ZEPA) son áreas que albergan especies de aves silvestres que deben conservarse dentro da Unión Europea. As ZEPA están designadas ao abeiro da Directiva de aves. Tanto os LIC como as ZEPA poden ser áreas terrestres ou mariñas, aínda que a rede mariña está moito menos desenvolvida que a terrestre.

A protección destes lugares ten como obxectivo garantir a supervivencia a longo prazo das especies e os hábitats máis valiosos e ameazados de Europa. Para este fin, os Estados membros da Unión Europea deben tomar as medidas axeitadas para manter os lugares nun estado de conservación favorable, incluída a aprobación de plans de xestión específicos. Os plans de xestión son esenciais para establecer as medidas que se deben aplicar en cada zona, determinar o estado de conservación dos valores naturais e determinar o financiamento necesario para implementar estas medidas.

En España, existen actualmente 2.041 espazos protexidos na Rede Natura 2000, 1.445 LIC e 596 ZEPA, o que significa que o 30% da superficie do noso país se atopa dentro dalgunha área con este status de protección. En concreto, máis de 12 millóns de hectáreas son LIC, das cales 1 millón son mariñas; mentres que máis de 10 millóns son ZEPA, das cales 265.000 son ZEPA mariñas. Só o 10 % das áreas da Rede Natura 2000 están a ser xestionadas cun plan de xestión específico, aínda que todas as áreas deberían ter un plan de xestión aprobado para 2011, segundo a Lei 42/2007 do Patrimonio Natural e a Biodiversidade. Malia a importancia desta rede, o 85% dos españois afirman non saber nada sobre estes espazos. Do 15 % restante, só o 8 % admite que lles soa «algo familiar». Ademais, deste 15 %, o 10,5 % non pode nomear un lugar que pertenza á Rede Natura 2000.