Grupo Operativo REUTIVAR 2.0: Avances na sustentabilidade do rego de oliveira con auga recuperada

O proxecto "Avances na Sostibilidade do Rego Olívico con Auga Recuperada (REUTIVAR 2.0)" dará sen dúbida resultados prometedores e ofrecerá coñecementos e avances para seguir desenvolvendo unha xestión innovadora e sostible no sector olívico. Non obstante, a dinamización e competitividade do sector olívico en xeral, e en particular o asociado ao rego mediante recursos non convencionais como a auga recuperada, segue esixindo coñecementos e avances que permitan fortalecer o desenvolvemento, a innovación, a sustentabilidade e a xestión dos olivares nun contexto cada vez máis acosado polos efectos do cambio climático; onde:

• Rega con auga regenerada conforme ao seu uso previsto e cumprindo as calidades esixidas polo novo Regulamento UE 2020/741 sobre requisitos mínimos para a reutilización da auga.
• A implantación de tecnoloxías de tratamento axeitadas ao seu uso final, de acordo co concepto mundialmente recoñecido de “apto para o propósito”.
• A xestión do risco asociado ao aproveitamento destas augas.
• Maior eficiencia no uso de augas recuperadas mediante a ampliación da fertirrigación de precisión, en consonancia co uso e desenvolvemento das Tecnoloxías da Información e a Comunicación (TIC).
• Promover a economía circular mediante a reutilización da auga.
• A recuperación de nutrientes para a súa aplicación en cultivos mediante técnicas de fertirrigación, e a produción e recuperación de fertilizantes a partir de lodos de depuradoras de augas residuais (punto de partida do proceso de rexeneración da auga) mediante o uso de fontes de enerxía renovables.
• Avaliar a calidade da froita e do aceite sen dúbida dará resultados e proporcionará coñecementos e avances para seguir desenvolvendo unha xestión innovadora e sostible no sector oleícola.

Polo tanto, este proxecto afronta os seguintes retos:

• Adaptar os olivares aos requisitos establecidos no novo Regulamento UE 2020/741 sobre requisitos mínimos para a reutilización da auga na agricultura, incluíndo, entre outros aspectos, novos requisitos mínimos de calidade e control da auga e disposicións sobre xestión de riscos.
• Implantar tecnoloxías de tratamento de auga axeitadas ao uso final do oliveiral, de acordo co concepto mundialmente recoñecido de “apto para o propósito”.
• Aumentar a eficiencia do uso da auga recuperada ampliando a fertirrigación de precisión en conxunto co uso e desenvolvemento das Tecnoloxías da Información e a Comunicación (TIC).
• Analizar en profundidade a evolución espazo-temporal da calidade das augas recuperadas na rede de rega, incluíndo os nutrientes e outros elementos que contribúen á aparición de fenómenos de colmatación.
• O fomento e implantación da economía circular mediante a reutilización da auga, a recuperación de nutrientes para a aplicación de cultivos mediante técnicas de fertirrigación, e o uso de fontes de enerxía renovables para producir produtos derivados dos lodos das depuradoras de augas residuais para a remediación de solos degradados, que son oportunidades potenciais para o cultivo da oliveira no rural.
• A avaliación da produtividade, así como da calidade da froita e do aceite.
• Á hora de aplicar a innovación á xestión sostible da auga no rego do oliveiro, existe un importante conxunto de coñecementos científicos e tecnolóxicos relacionados, moi dispersos, que hai que poñer en valor e poñer a disposición do sector; así como a necesidade de crear vínculos e potenciar sinerxías entre o coñecemento de vangarda e os actores implicados no sector. Para conseguilo, Reutivar 2.0 establece os seguintes obxectivos específicos:
  • Avaliación da calidade das augas, segundo os criterios establecidos no novo Regulamento (UE) 2020/741, relativo aos requisitos mínimos para a reutilización das augas para o rego por goteo de oliveiras.
  • Avances na elaboración dun plan específico de xestión de riscos para o rego de oliveiras con augas recuperadas.
  • Desenvolver aínda máis técnicas de fertirrigación de precisión para oliveiras utilizando auga recuperada, tendo en conta a variabilidade espazo-temporal da entrada de nutrientes en diferentes parcelas.
  • Optimización do sistema de filtración en anel mediante o seguimento e avaliación de diferentes tamaños de micras.
  • Recuperación de subprodutos (lodos de depuradora) e xeración de lodos secos mediante enerxía solar térmica para a remediación e fertilización de solos utilizados para o cultivo do olivo.
  • Promover sinerxías e transferencia de coñecemento e innovación entre os axentes do sector e desenvolver a base de coñecemento no rural.
  • Promover a captación de recursos económicos no rural.

Os principais resultados esperados derivados das actuacións levadas a cabo no proxecto REUTIVAR 2.0 son:

• Avaliación da calidade das augas residuais nas distintas unidades depuradoras do complexo EDAR Montilla-Sector I CR Tintín.
• Avaliación da variación espazo-temporal das concentracións dos principais elementos durante unha época de rega e o seu impacto na calidade dos froitos e do aceite.
• Calibración do modelo Epanet para reproducir a distribución destes elementos na rede de rega.
• Afondar nas técnicas de fertirrigación de precisión dos olivares mediante augas recuperadas e facer recomendacións precisas sobre as aplicacións de fertilizantes necesarias para cada zona da comunidade de regantes.
• Avaliación da variación espazo-temporal da calidade das augas recuperadas na rede de rega.
• Avaliación da variación espazo-temporal da calidade da auga en relación aos parámetros asociados a posibles obstáculos na rede de rega.
• Información detallada sobre o rendemento de tres filtros de anel automáticos con tres niveis de filtración diferentes (55, 70 e 130 micras) alimentados con augas residuais tratadas, almacenamento fóra de liña da información e avaliación da calidade da auga filtrada.
• Información detallada sobre o rendemento de secado térmico dos lodos da EDAR de Montilla no prototipo de secado térmico instalado na Planta Experimental de Carrión de los Céspedes, Sevilla.
• Información detallada sobre a calidade dos lodos secos para o seu uso na remediación de solos degradados, potenciais usuarios para o cultivo da oliveira no rural.
• Avance no desenvolvemento dos principais elementos, actuacións e/ou medidas a incluír no plan de xestión de riscos para o rego de oliveiras con augas recuperadas.
• Contribuír a promover sinerxías e transferencia de coñecemento e innovación entre os distintos axentes do sector.
• Contribuír á execución dos vixentes Plans Hidrolóxicos da Confederación Hidrográfica do Guadalquivir e da Consellería de Medio Ambiente e Ordenación do Territorio, que destinan 20 e 150 hm3 de augas recuperadas, respectivamente, prioritariamente para o rego de oliveira, así como para as actuais políticas agrícolas, ambientais e de conservación dos recursos naturais.