H2020 LANDMARK Proiektua: LURRALDEEN Kudeaketa: Ebaluazioa, Ikerketa, Ezagutza Basea
- Mota Proiektua
- Egoera Bete
- Exekuzioa 2015 -2019
- Esleitutako Aurrekontua 4.999.663,00 €
- Eremua Europeo
- Finantza-iturri nagusia Horizonte 2020
- Proiektuaren webgunea Proyecto LANDMARK
LANDMARK Europako hainbat alderdik osatutako partzuergo bat da, ikerketa akademiko eta aplikatuko institutu nagusiek, nekazaritza ganberek eta politikariek osatua, eta lurzoruaren kudeaketarako esparru koherente bat garatuko du Europa osoan elikagaien ekoizpen jasangarria lortzeko helburuarekin. LANDMARK proposamena lurzorua baliabide mugatua dela dioen kontzeptuan oinarritzen da, "lurzoruaren funtzioak" izeneko ekosistema-zerbitzu sorta bat eskaintzen duena.
Nekazaritzari lotutako funtzioen artean daude: lehen mailako produktibitatea, uraren erregulazioa eta arazketa, karbonoaren bahiketa eta erregulazioa, biodibertsitatearen habitata, eta mantenugaien hornidura eta zikloa. Funtzio hauen artean oreka gerta daiteke: adibidez, lehen mailako ekoizpena maximizatzera zuzendutako kudeaketak nahi gabe "uraren arazketa" edo "habitat" funtzioetan eragina izan dezake. Horrek kudeaketa-gomendio eta politika-ekimen kontrajarriak ekarri ditu. Orain premiazkoa da lurzoruaren kudeaketa jasangarrirako esparru zientifiko eta praktiko koherente bat garatzea. LANDMARK-ek erronka honen zabalerari modu paregabean erantzungo dio honako hau eskainiz (eragile anitzeko garapenaren bidez):
- TOKIKO ESKALA: Nekazariei zuzendutako tresna-sorta bat, lurzoruaren kudeaketa jasangarrirako (eta testuinguruaren araberako) neurri praktiko eta kostu-eraginkorrak dituena.
- ESKUALDEKO ESKALA: Lurzoruaren monitorizazio programa baterako txantiloia, adierazle harmonizatuak erabiliz: honek lurzoruaren funtzioen ebaluazioa erraztuko du lurzoru mota desberdinetarako eta lurzoruaren erabilerarako, EBko klima-eremu nagusi guztietarako.
- EB ESKALA: Lurzoruaren kudeaketa jasangarria sustatzeko EBko politika-tresnen ebaluazioa. Lurzoruaren funtzio indibidualen kudeaketa eta ebaluazioa jorratzen duten edo lurzoruaren funtzio anitz jorratzen dituzten ikerketa-ekimen asko egon dira, baina tokiko eskalan bakarrik. LANDMARK-ek dagoeneko dauden I+G ekimen hauetan oinarrituko da: partzuergoko bazkideek estatuko eta EBko datu-multzo esanguratsu ugari biltzen ari dira, lurzoruaren kudeaketa jasangarrirako diziplina anitzeko esparru zientifiko bat garatzeko anbizioarekin.
1. zutabeak tokiko eskalan eta Soil Navigator erabakiak hartzeko laguntza sistemaren (DSS) garapenean jarri zuen arreta, lurzoruaren hainbat funtzio aldi berean ebaluatu eta hobetzeko (www.soilnavigator.eu). Soil Navigator nekazariei eta aholkulariei beren lurren eta lurzoruen epe luzerako kudeaketa jasangarrian laguntzeko garatu da, honako hau eginez:
- Erabiltzaileak sartutako datuetan oinarritutako lurzoruaren bost funtzio nagusien hasierako horniduraren ebaluazioa.
- Erabiltzaileen ekarpenetan eta garrantzian oinarritutako lurzoruaren funtzio espezifikoak hobetzeko kudeaketa-gomendioen garapena.
- Lurzoruaren funtzioen horniduraren ebaluazioa, kudeaketa-gomendio iradokiei dagokienez erabiltzaileen lehentasunetan oinarrituta. Diziplina anitzeko taldeak nekazarien eta aholkularien DSSrako beharrak ebaluatu zituen, eta eskuragarri zeuden ezagutza zientifiko eta datuekin konbinatu zituen DSS fidagarri eta erabilerraza emateko. Soil Navigator doan eskuragarri dago sarean hainbat hizkuntzatan, lurzoruaren funtzioei buruzko bost artikulurekin eta DSSri eskainitako artikulu batekin, aurrebista batekin, infografia batekin eta hainbat hizkuntzatan dauden bideo-tutorialekin batera.
2. zutabeak Europako eskualde klimatikoetan lurzoruaren funtzioen ekarpena ebaluatzeko jarraipen-eskema bat garatu eta probatu zuen. 2. zutabearen taldeak Europan eta estatu kideetan dauden lurzoruaren monitorizazio sistemak ebaluatu zituen, erabilitako adierazleak eta laginketa eskemen diseinuak kontuan hartuta. LANDMARKek LUCAS-Soil ikerketa ebaluatu zuen (Joint Research Council-ek gauzatua), 2009an abian jarritako Europa osoko jarraipen-sistema bat, lurzoruaren propietate kimikoetan oinarritzen dena, baina 2015ean eta 2018an berriro laginketa egin zena, gune batzuetako propietate biologiko eta fisiko gehigarriak barne. LANDMARK 2. zutabeak Joint Research Council (JRC) erakundearekin lankidetzan aritu zen LUCAS-Soil ikerketa gehiago optimizatzeko eta lurzoruaren propietateen ordez lurzoruaren funtzioen jarraipena errazteko. Lurzoruaren funtzioen kalkulurako beharrezkoak diren atributu (adierazle) multzo egokia definitzeko, bost lurzoruaren funtzioak kalkulatzeko beharrezkoak diren neurketak definitu ziren. Neurketa hauek gehiago ebaluatu ziren Europa osoko laginketa-kanpaina batean, datuak biltzearen bideragarritasuna bermatzeko (5.4 zeregina). Proba-laginketa eskemak 5 klima-eremutako 94 gune hartu zituen barne (Hegoaldeko Alpeak, Atlantikoa, Kontinentala, Iparraldeko Mediterraneoa eta Panoniarra). Guneak lurzoruaren estalduraren (erabileraren) arabera banatu ziren: lantzeko guneetan (zereal-txandaketa guneak) eta larreetan (> 5 urte larratzen). Guneak bi taldek aztertu zituzten 2018ko apirilaren 13tik ekainaren 13ra, 12 Europako herrialde estaliz.
Kudeaketa inkesta bat egin zen nekazari guztiekin. 94 guneetarako lurzoruaren, ingurumenaren eta kudeaketaren atributuak dituen datu-base bat garatu zen, eta gune bakoitzerako bost lurzoruaren funtzioen gaitasuna kalkulatzeko erabili zen. Gunearen datuak, gaitasun funtzionala eta kudeaketa gomendioak 94 guneen jabeei jakinarazi zitzaizkien LANDMARK-eko tokiko harremanetarako taldeen bidez. 3. zutabeak nekazaritza-lurren kudeaketari buruzko EBren ikuspegiak eta lurzoruaren funtzioen eskaintzan eta eskarian duen eragina jorratzen dituzten 11 politika-aukera multzo bat garatzean zentratu zen. Lurzoruaren funtzio bakoitzerako, gobernantza erronka nagusiak deskribatu dira, merkatu- eta politika-bultzatzaile nagusiekin batera, adierazle bakarrak eta espazialki esplizituak garatzera eramanez. "Lurzoruaren eskariak: Europako nekazaritza-lurren funtzionaltasunerako gizarte-itxaropen lehiakorrak mapatzea" izeneko artikulu bat argitaratu da.
4.2 entregagarriak lurzoruaren funtzioen hornidura potentziala kuantifikatzea zuen helburu EB mailan, prozesu biogeokimikoetan oinarritutako ereduen emaitzak sinesmen-sare bayesiarrekin integratuz. Nekazaritza-lur mineraletan lurzoruaren bost funtzioetarako hornidura-mapak garatu ziren. Datuen egokitasun eta eskuragarritasun arazoengatik, karbonoaren bahiketa eta mantenugaien zikloaren funtzioak bakarrik ebaluatu ahal izan ziren lurzoru organikoetan. Lurzoruaren funtzio desberdinen arteko sinergiak eta orekak ebaluatzeko, espazio-eszenatoki desberdinak erabili ziren. Goian deskribatutako lanaren emaitza erabili da politika-aukera multzo bat garatzeko (D5.3 Entregagarria gisa aurkeztua), proiektuaren hasieran WP1-ek egindako interesdunen tailerretan jasotako iritzia islatzen dutenak.
Mundu mailako ekonomia hedatzen ari den honetan, nola kudeatu ditzakegu lurraren inguruko gizarte-eskaera lehiakorrak? Eskari hauek honako hauek dira:
- Elikagaien ekoizpena.
- Karbono biltegiratzea.
- Ur garbiaren hornidura.
- Biodibertsitaterako habitatak.
Mantenugaien zikloa. LANDMARK Europako lurzoruaren eta lurraren kudeaketa jasangarriari buruzko ikerketa-proiektu europarra da. LANDMARKek jorratu zuen galdera hau izan zen: "Nola aprobetxa dezakegu gure lurra ahalik eta gehien?" Nola ziurtatu dezakegu gure zoruek haientzat ditugun itxaropen asko betetzen dituztela? LANDMARK EBko 14 herrialdetako 22 institutu bazkidek osatutako partzuergo bat da, baita Suitza, Txina eta Brasilgoak ere.
Horien artean daude unibertsitateak, ikerketa aplikatuko institutuak, Nekazaritza Ganberak, ETE bat eta Europako Batzordea. Landmark COPA-COGECAk babesten du eta WURek, Wageningen Unibertsitateak eta Ikerketak zuzentzen dute. Proiektuak lurzoruaren kudeaketarako jarraibideak eman zituen, lurzoruaren baliabideei egiten dizkiegun eskaera anitzak asetzeko diseinatuta. Hiru emaitza hauek eman zituzten:
- Nekazari eta aholkularientzat, Soil Navigator, lurzoruaren kudeaketarako nekazaritzako Erabakiak Hartzeko Laguntza Sistema (DSS) bat da, lurzoruaren funtzioak optimizatzen dituena.
- Politika-egileentzat: lurzoruaren kalitatearen eta funtzioaren jarraipen-eskema bat, eskualde- eta Europako eskalan aplikagarria, hainbat lurzoru mota, lurzoru-erabilera eta eremu pedoklimatikotarako.
- Politikagileentzat: EB mailan Lurzoruaren Kudeaketa Funtzionalerako 11 politika-aukera, lurzoruaren erabilera nagusietan lurzoruaren erabilera jasangarria optimizatzeko.
Lurraren inguruko eskaera anitz, konplexu eta batzuetan kontrajarriak direla eta, LANDMARK-ek interesdunekin lan egin zuen, nekazarietatik hasi eta politikarietaraino, lurzoruaren kudeaketa iraunkorrerako tresnak garatzeko. EBk finantzatutako LANDMARK (Lurzoruaren Kudeaketa: Ebaluazioa, Ikerketa, Ezagutza Oina) proiektuan, Europako elikagaien ekoizpen jasangarria laguntzen duen lurzoruaren kudeaketa esparru bat garatzeaz arduratu zen partzuergo paneuropar bat egon zen. «Gure ikuspegi funtzionalak lurzorua nekazariek kudeatutako baliabide gisa ikusten du, eta ez du janaria bakarrik eskaintzen, baita gizateriarentzat ekosistema-zerbitzuak ere», dio LANDMARK proiektuaren koordinatzaile Rachel Creamerrek, Wageningen Unibertsitatekoak eta proiektuaren anfitrioiak.
Lurzoruaren Nabigatzailea Literaturaren berrikuspen baten, interesdunen kontsulten eta datuen analisi baten ondoren, proiektuko adituek lurzoruaren funtzioaren eredu zientifikoak garatu zituzten lurzoruek klima-baldintza desberdinetan kudeaketa-praktika desberdinei nola erantzuten dieten hobeto ulertzeko. Horrek www.soilnavigator.eu garatzera eraman zuen, lurzoruaren kudeaketa jasangarriagoa eta testuinguruari egokituagoa lortzeko neurri praktiko eta kostu-eraginkorrak ebaluatzeko aukera ematen duen tresna bat. Erabiltzaileek lurzoruaren datuak sartzen dituzte, landa-laginketa eta analisi bidez lortuak, eta sistemak uneko gaitasuna ebaluatzen du lurzoruaren funtzio nagusiei dagokienez: lehen mailako produktibitatea; uraren iragazketa eta arazketa; karbonoaren kudeaketa eta klimaren erregulazioa; biodibertsitaterako habitatak hornitzea; eta mantenugaien hornidura eta zikloa. Ezaugarri bakoitzari puntuazio altua, ertaina edo baxua esleitzen zaio datuen arabera. Erabiltzaileek hobetu nahi dituzten gaitasunak hautatzen dituzte eta sistemak irtenbideak gomendatzen ditu. Jarraipen-plana Taldeak Soil Navigator erabili zuen jarraipen-plan bat garatzeko.
Tresna 13 Europako herrialdetako 94 gune parte-hartzailetan aplikatu zen, bi lurzoruaren erabilera mota (laboreak eta larreak) eta bost klima-eremu hartzen zituztenak: Hego Alpetarra, Atlantikoa, Kontinentala, Ipar Mediterraneoa eta Panoniarra. «Gune askok bi edo hiru lurzoru-funtziotan puntuazio altua lortu zuten, eta horrek erakusten du multifuntzionaltasuna kudeatzea ez dela posible bakarrik, baizik eta nahiko ohikoa dela dagoeneko», azaldu du Creamerrek. "Funtzio guztiak modu optimoan funtzionatzea ezohikoa litzatekeen arren, bostetik hiru lortzeak eremu mailan esan nahi luke funtzio guztiak eskala handiagoan estaliko liratekeela." Nekazariekin beren lurretan aplikatzen ari diren kudeaketa-praktikei buruz izandako elkarrizketek lagundu zuten arrakasta izango zuten ezaugarririk egokienak identifikatzen. Gune hauek erabiliz, taldeak sinergiak eta orekak ere identifikatu zituen. «Ohartu ginen sinergiak eta orekak aldatzen zirela kudeaketa-sistema hauen eskualde klimatikoaren eta lurzoruaren erabileraren arabera», gaineratu du Creamerrek. "Adibidez, biodibertsitatearen eta klimaren erregulazioaren arteko harreman sinergikoa zegoen Europako eskualde batzuetan, hala nola Panonian, baina Atlantikoko baldintzetan harreman hori negatiboa da belardi sistemetan."
Eskaintza eta eskarian oinarritutako politikak Europa osoko datu-multzoak erabiliz, LANDMARK-ek EB osoko lurzoruaren funtzioen eskaintza eta horietarako gizarte-eskaria modelatu zituen. Eskaerak sailkatzerakoan, herrialdeen arteko alde nabarmenak aurkitu ziren. «Gizarte-eskaera guztiak leku guztietan aldi berean asetzea zaila denez, gure analisiek eskaintzaren eta eskariaren arteko aldea ixteko esku-hartze zehatzagoetarako orientazioa eskaintzen dute», dio Creamerrek. LANDMARKek 11 politika-aukera formal garatu zituen, Nekazaritza Politika Bateratuan har zitezkeen neurriak barne, Plan Estrategiko Nazionalen beharra azpimarratuz. Proiektuak, halaber, bere funtzio- eta gizarte-eskaerak asetzetik urrunen dauden lurzoruaren funtzioei lehentasuna ematea iradoki zuen. Biharko iraunkortasun erronkei aurre egiteko prestatuta dauden Lighthouse Farms baserriak inspirazio-ikuspegi gisa nabarmendu ziren. Emaitzak Europako Batzordeari eta interesdunei aurkeztu zitzaizkien Bruselako LANDMARK Azken Konferentzian, baita 2019ko irailean Wageningen-eko Lurzoruen Konferentzian ere.
Emaitzek ekarpen baliotsuak eman zituzten lurzoruaren eta elikagaien osasunaren arloan EBren misio bat garatzeko. Soil Navigator-en lanak hainbat herrialdetan jarraitzen du, eta lurzoruaren monitorizazio-eskemaren emaitzek LUCAS Soil Survey-ren etorkizuneko eguneratzeei buruzko eztabaidetan oinarritu dira dagoeneko.
LANDMARK-ek gizarteak lurraren pertzepzioa eta kudeaketa aldatzeko lan egin zuen. Horretarako, lurzoruaren kalitatearen ikerketa eta analisi estandarrak baino haratago joan ginen eta gure lurzoruak ulertzeko paradigma berri bat garatu genuen. Lurzoruaren Kudeaketa Funtzionalaren bidez, hori lortzeko plataforma bat izan genuen, eta gure lurzoruen interesdunekin eta kudeatzaileekin hainbat eskalatan komunikatzeko aukera eman zigun (32 tailer). Tokiko mailan, nekazariekin eta nekazaritza-aholkulariekin hitz egin dugu lurzoruak beren baserrietan duen eginkizunari buruz eta haren funtzio anitzak ulertzeak produktibitatea eta ingurumena optimizatzen lagun dezakeen moduari buruz (www.soilnavigator.eu).
Europa osoko estatu eta eskualde mailan, interesdunak gonbidatzen ditugu ulertzera gure lurzoruek lurzoruaren funtzioak betetzeko duten gaitasunean nola desberdintzen diren eta klimak eta kudeaketak errendimendu horretan zer eragin izan dezaketen (Europako 94 tokitan probatua).
Horretarako, ikertzaileekin eta estatu eta Europako gobernuekin lanean ari gara gure lurzoruen funtzionaltasunari buruzko informazioa emango duen jarraipen-eskema bideragarri bat garatzeko. Europa mailan, gure lurzoruei ezartzen dizkiegun eskakizunak ebaluatzen ari gara eta 2020ko CAP nola garatu daitekeen ebaluatzen ari gara gure lurzoruentzako etorkizun jasangarria bermatzeko (11 politika aukera).
- WAGENINGEN UNIVERSITY (WU)
Lotutako proiektuak
