Proxecto da Fundación Biodiversidade Oliveiras Monumentais para a Biodiversidade: Proxecto para a revitalización socioeconómica e a conservación da biodiversidade e o patrimonio cultural de oliveiras monumentais e oliveiras antigas

No contexto actual de desvalorización do medio rural e crecente perda de biodiversidade, é fundamental crear e implementar unha estratexia de xeración de recursos que sexa respectuosa co medio ambiente e promova a biodiversidade. É absolutamente necesaria unha transformación dos obxectivos de produción, poñendo énfase na calidade e a sustentabilidade, tanto a nivel agrícola como natural.

A principal xustificación do proxecto é a posta en marcha dun modelo de desenvolvemento agrorural ecolóxico e económica e ambientalmente sostible en rexións economicamente deprimidas cun claro enfoque agrícola e rural. Este modelo implementarase nos oliveirais, dando valor a estes exemplares monumentais de centos ou miles de anos de antigüidade, a elementos tradicionais da paisaxe, como as construcións de pedra seca, e a toda a biodiversidade que conteñen estes cultivos tradicionais, como as aves rapaces, algunhas das cales están en perigo de extinción.

O ámbito de actuación céntrase nos territorios de Lleida e Terres de l'Ebre en Cataluña e Bajo Maestrazgo e Matarraña en Castelló e Teruel respectivamente, e La Litera en Huesca. En Cataluña, concretamente nas comarcas das Garrigues e do Montsià, estas rexións contan cun rico medio agrícola e rural e un gran número de oliveiras centenarias, pero tamén teñen un clima rigoroso e unha poboación envellecida e en claro declive. O obxectivo é ofrecerlle á poboación destas rexións un modelo que poña en valor un territorio actualmente infravalorado.

As oliveiras son características do medio rural das comarcas das Garriges e as Terres do Ebro, cunha presenza significativa de oliveiras centenarias e milenarias. Esta paisaxe alberga unha gran biodiversidade de especies de fauna e flora e elementos patrimoniais de interese (pedra seca). As prácticas agrícolas convencionais provocaron unha perda de biodiversidade, así como unha redución do valor e da calidade dos produtos obtidos. A baixada do prezo de venda das olivas levou ao abandono dos oliveirais e á súa venda como árbores ornamentais. Mediante a consolidación e expansión deste proxecto, posto en marcha en Les Garrigues en 2011, o proxecto pretende impulsar o desenvolvemento socioeconómico a través do cultivo ecolóxico de oliveiras antigas e monumentais para preservar e mellorar a biodiversidade, o patrimonio cultural e a propia paisaxe.