Grupo Operativo ALGAVID: Dixitalización do efecto producido por bioestimulantes e biorexeneradores de solo a base de microALGAe, producidos na mesma instalación que o agricultor.

Elaborouse un protocolo para a implantación e seguimento do cultivo de microalgas, garantindo así o seu crecemento e reprodución autónomos mediante fotobiorreactores instalados en diversas explotacións. Este sistema permite unha produción eficiente e sostible de microalgas, adaptadas ás características específicas de cada medio agrícola. En Viñedos del Río Tajo instaláronse fotobiorreactores cunha capacidade total de 2.300 litros, mentres que en Bodegas Robles, especializada en cultivo ecolóxico de secano, implantouse un sistema de 300 litros. Desenvolveuse con éxito un consorcio estable de Chlorella sorokiniana e Scenedesmus costatus, adaptado ás condicións únicas de cada explotación e capaz de autosustentarse ao longo do tempo. Ademais, os operadores foron formados no manexo axeitado dos fotobiorreactores, incorporando o seu feedback para optimizar o rendemento do sistema segundo as necesidades identificadas. Durante todo o proceso, deseñáronse estratexias para reutilizar o exceso de microalgas, aplicándoo a diversas aplicacións do viñedo, como o tratamento de vides enfermas ou a mellora do desenvolvemento das raíces. Elaboráronse exhaustivos manuais operativos para garantir a correcta implantación do sistema. Ademais, avaliouse a adaptación das microalgas a diferentes condicións ambientais, poñendo de manifesto variacións en ambos ecosistemas por interaccións con microorganismos autóctonos.

Desenvolveuse un Sistema de Apoio á Decisión (DSS) para integrar os datos recollidos por sensores de campo e fontes externas, facilitando unha toma de decisións agronómicas e ambientais eficiente e sinxela. O sistema permite a recollida, almacenamento e transmisión de datos mediante dispositivos autónomos alimentados con enerxía solar, garantindo un funcionamento ininterrompido incluso en condicións adversas. A comunicación realízase a través de módems LTE que transmiten a información a un servidor central. Implementáronse sensores avanzados para controlar parámetros críticos como a humidade do solo, a temperatura, a condutividade eléctrica, o pH e as condicións meteorolóxicas. Ademais, realizouse a validación experimental para o desenvolvemento dun sensor NPK mediante a caracterización de mostras sintéticas en varios rangos espectrais. Implementouse unha plataforma na nube que integra datos externos de fontes como AEMET mediante algoritmos ETL e API para garantir unha xestión eficiente dos datos. SAD permite a visualización de datos a través de gráficos interactivos, con opcións para exportar resultados como imaxes ou táboas de datos. O sistema tamén calcula a integral térmica diaria, unha métrica clave para prever etapas críticas do ciclo fenolóxico da vide e optimizar a xestión do viñedo.

Desenvolveuse un sistema para optimizar a produción de bioestimulantes a base de microalgas, co obxectivo de maximizar a eficiencia e a calidade. Este sistema incorpora detección de anomalías, xestión de alertas e xeración automatizada de recomendacións para optimizar continuamente o proceso de produción. O módulo de detección de anomalías comproba cada medida do sensor para asegurarse de que se atopa dentro dos rangos esperados, identificando e rexistrando posibles fallos ou erros. Ademais, implantouse un módulo de control de ausencia de datos para controlar periodicamente a transmisión de datos, garantindo a continuidade ininterrompida do proceso. Ademais, desenvolvéronse submódulos para definir accións e un mestre de recomendacións, que permiten configurar accións personalizadas en función das condicións específicas do campo. Estas recomendacións inclúen axustes de aplicación de fertilizantes, corrección do pH e modificacións de irrigación de microalgas.

Desenvolveuse un novo consorcio de microalgas que inclúe Chlorella sorokiniana e Scenedesmus costatus para producir bioestimulantes agrícolas e biorremediadores de solo rendibles e sostibles. Esta combinación foi seleccionada pola súa adaptabilidade a diversas condicións ambientais e pola súa probada eficacia na mellora da saúde dos cultivos e da calidade do solo. O proceso de optimización implicou estabilizar o ecosistema, avaliar o rendemento en diversas condicións ambientais e adaptarse ás esixencias específicas de cada viñedo. Ademais, establecéronse protocolos completos para a preparación, manipulación e aplicación de bioestimulantes, que garanten a facilidade de uso para os operadores e unha eficacia consistente nunha variedade de escenarios agrícolas. A eficacia do consorcio de microalgas foi validada pola súa capacidade para mellorar o enraizamento das plantas e rehabilitar solos con carencias específicas. Tamén se demostrou con éxito a súa estabilidade a longo prazo e a súa capacidade de adaptación ás condicións ambientais cambiantes.

Desenvolveuse unha plataforma agronómica que incorpora un sistema de apoio á decisión (DSS) con interacción de voz para facilitar o seu uso e accesibilidade. Este sistema permite aos usuarios acceder á información, recibir recomendacións e navegar polos distintos módulos da plataforma mediante comandos de voz. O módulo de interacción de voz inclúe recoñecemento de voz avanzado e capacidades de recomendación a través dun asistente virtual. Este asistente proporciona un acceso rápido e intuitivo a varios módulos da plataforma, como a visualización de datos, a visualización de gráficos, a recepción de alertas e recomendacións e o acceso a imaxes de satélite. A navegación por voz mellora a experiencia do usuario proporcionando un acceso eficiente sen necesidade de interacción manual. O sistema permite aos usuarios escoitar directamente as notificacións e recomendacións xeradas pola plataforma, así como navegar entre módulos mediante comandos de voz, facilitando o acceso á información relevante e mellorando a accesibilidade.

Realizouse unha análise económica da aplicación de microalgas en viñedos, avaliando o seu impacto na fertilidade do solo, na biodiversidade e na xeración de residuos. Esta avaliación comparou parcelas tratadas con microalgas con parcelas control sometidas a fertilización convencional. Os resultados demostran que a aplicación de microalgas mellora a materia orgánica do solo, mellorando así a súa calidade e fertilidade. Ademais, as microalgas demostraron unha mellora progresiva e sostible da estrutura do solo, con efectos positivos acumulativos a longo prazo. Desde o punto de vista económico, a implantación do sistema conseguiu unha redución do 20% no uso de fertilizantes, mellorando notablemente a eficiencia dos recursos e reducindo custos. Ademais, a integración de microalgas demostrou ser compatible con prácticas agrícolas sostibles, reducindo a dependencia dos insumos químicos. Ademais, a aplicación de microalgas nunha zona afectada pola clorose férrea produciu melloras significativas en comparación coas zonas non tratadas, destacando a súa potencial eficacia para mitigar esta deficiencia.

Dentro deste proxecto examinouse a viabilidade da aprobación do uso de microalgas en agricultura ecolóxica, coa participación de expertos durante todo o proceso. Este estudo é especialmente relevante, xa que os datos da Política Agraria Común (PAC) indican que a produción ecolóxica en cultivos leñosos de regadío está significativamente por detrás da dos cultivos de regadío. A aplicación de microalgas ofrece importantes beneficios en canto á fertilización natural e á mellora da sanidade vexetal, contribuíndo a reducir a dependencia dos produtos fitosanitarios. Non obstante, a aprobación das microalgas como fertilizante ou bioestimulante non está actualmente recoñecida pola normativa europea de agricultura ecolóxica. Dado que as microalgas non están incluídas na codificación das substancias activas, a súa aprobación requiriría estudos específicos e un proceso normativo tanto a nivel europeo como multicultivo. En resposta a estas limitacións regulamentarias, proponse o uso de microalgas baixo a etiqueta comercial "Compatible coa agricultura ecolóxica", en lugar de buscar unha aprobación formal. Esta compatibilidade baséase no feito de que as microalgas son unha solución baseada na natureza (NBS) cuxa aplicación evita o uso de agroquímicos sintéticos, aliñando así cos principios da produción ecolóxica.

Valorouse o potencial das microalgas para a captura de CO2 en cultivos de regadío, recoñecendo a súa contribución a pesar da complexidade da cuantificación precisa. As microalgas captan o CO2 da atmosfera mediante a fotosíntese. En fertirrigación, proporcionan aproximadamente 82,44 gramos de biomasa por cada 1.000 litros de rego, o que supón un aforro de CO2 estimado de 2,95 toneladas por hectárea e ano. Ademais, a substitución de fertilizantes químicos contribúe a unha redución adicional de 672 kg de CO2 ao ano. Cando se combinan, estes factores dan lugar a unha redución total estimada de 1,9 toneladas de equivalentes de CO2 por hectárea e ano. Esta redución correspóndese cun valor económico aproximado de 60 €/ha ao ano, supoñendo un prezo do crédito de carbono de 30 € por tonelada. Ademais, a aplicación de microalgas mellora a materia orgánica do solo (MOS) introducindo microorganismos beneficiosos. Os ensaios mostraron un aumento medio da SOM do 2,1% en comparación coas parcelas control. Non obstante, factores como o clima, o tipo de solo, a topografía e as prácticas de xestión agrícola dificultan a cuantificación precisa. A captura de CO2 mídese in situ como resultado das prácticas xerais de xestión dos cultivos, non só mediante insumos aplicados. Por iso, é recomendable asociar esta solución a base de microalgas cunha mellora da captura de CO2 sen especificar valores exactos. A declaración de posicionamento de mercadotecnia proposta é: "A aplicación de microalgas como bioestimulantes contribúe a mellorar a captura de CO2 no solo".